Vooruitzien en terugblikken, daar draait het om in Onder Gepensioneerden. Vooruitzien tijdens een weekend voor aanstaande gepensioneerden op  Texel waar onder het motto Wat te doen met je Pensioen wordt gepraat over verwachtingen en plannen ten aanzien van de komende levensfase. Vijf jaar later blikken de deelnemers naar aanleiding van een  reünievoorstel terug op vreugde en verdriet, op positieve wendingen en rampzalige gebeurtenissen, op oude en nieuwe liefdes. Ze realiseren zich dat het leven  er voortdurend op uit is je een poets te bakken, alle plannen en voornemens  ten spijt.  De Deense filosoof Søren Kierkegaard zei het al: ‘Het leven kan achterwaarts begrepen worden, maar moet voorwaarts worden geleefd’.

            De meeste personages blikken verder terug dan vijf jaar, want nostalgie is het ‘vriendje van de ouderdom’, zoals één van hen het omschrijft. Zo probeert Gerard  zijn leven  niet alleen  achterwaarts te begrijpen, maar tevens opnieuw te beleven. Tijdens een stedentripje naar Bremen en Hamburg constateert hij dat hij het avontuur in zijn leven om zeep heeft geholpen door zijn reizen tot in de puntjes te gaan plannen, terwijl hij vroeger alles gewoon liet gebeuren. Meegesleept door zijn nostalgie laat hij eersteklastreinticket en hotelreservering schieten en  gaat weer liften zoals toen hij jong was. Met als gevolg dat zijn leven een totale ommekeer ondergaat.  

Clara, de initiatiefnemer van de reünie, bij wie de mantelzorg voor haar zieke man de uitvoering van haar pensioenplannen beperkt,  blikt zonder nostalgie  terug op gemiste kansen en niet ingeloste verwachtingen.  Gerben probeert zijn leven vast leggen via het schrijven van memoires, hetgeen weinig enthousiasme oproept bij zijn echtgenote die niet alles wat hij beweert te hebben beleefd hoeft te weten en zeker niet in druk wenst te zien (zie fragment*)

Twee vogelaars zijn op Texel meer met de verrekijker in de weer dan dat ze deelnemen aan de gesprekken. Eén van hen wordt geconfronteerd met een wat-als-scenario van zijn leven nadat hij opnieuw contact heeft gezocht met een oude vlam, waardoor hij in gewetensnood komt ten aanzien van zijn kort daarvoor overleden vrouw. Ook Bastiaan ontmoet een oude vlam,  tijdens het weekend op Texel al, maar dat roept vooral frustraties op. Coby weigert tot teleurstelling van haar familie haar zeventigste verjaardag te vieren, duikt onder uit angst voor een surpriseparty, maar krijgt daar uiteindelijk spijt van. Twee oude vrienden worden tijdens een bezoek aan een beurs voor ouderen geconfronteerd met de elkaars aftakeling.

Hier tegenover staan Laura en Sjaak die weinig vooruitkijken of terugblikken, maar genieten van kleine dagelijkse belevenisjes,  met de kleinkinderen of tijdens een bezoekje aan de bioscoop.

Tenslotte is er Jeanet, ‘Nee, kinderen heb ik niet, wel exen. Aan exen geen gebrek’. Met zo’n ex neemt ze deel aan het weekend en ze vindt het verschrikkelijk. En eigenlijk wil ze nog helemaal niet met pensioen. Zij is niet van plan naar de reünie te gaan, maar blikt wel ijverig terug.

Aan de hand van de verhalen van de deelnemers aan het weekend wordt op humoristische, pijnlijke en ontroerende wijze duidelijk hoe verschillend iedereen omgaat met de levensfase als vrijgestelde oudere. Doordat die verhalen onderling sterk zijn verweven ontstaat niet alleen een dynamisch beeld van het weekend op Texel en de vertellers zelf, maar komen ook personen die niet rechtstreeks aan het woord zijn tot leven, zoals Douwe en zijn echtgenote, die het weekend hebben georganiseerd. Douwe, door sommigen beschouwd als inspirerend, door anderen als een praatjesmaker, verbrandt zijn schepen achter zich, schrijft een boze Afscheidsbrief aan Nederland en verdwijnt naar Thailand. Naarmate de roman vordert wordt steeds duidelijker hetgeen de deelnemers verbindt  of juist verdeelt, waardoor het maar de vraag is of de reünie ooit zal plaatsvinden.   Onder gepensioneerden laat zien hoe mensen  verschillen, ook als ze met pensioen zijn.

*)Marga klapte mijn laptop net iets te hard dicht. ‘En dít heb jij meegemaakt?!’

Ik knikte.

‘Mij heb je het anders nog nooit verteld...’

‘’t Was voor jouw tijd en volgens mij heb ik je het weleens verteld.’

‘Ik weet dat ik dingen vergeet, maar zoiets... Ben je lang omgegaan met die vrouw?’

{…} ‘Nee, We hebben geen contact meer gehad. Dat wilde ik ook niet meer.’

‘Waarom niet? Je vond haar toch zo mooi?’

‘Nou ja, mooi... Het was gewoon een beetje een pijnlijke toestand. Dat blijkt toch wel uit het verhaal? Wat vind je er trouwens van? Is het goed geschreven?’

‘Omdat haar vriend moeilijk deed?’

‘Weet je, Marga, het is maar een herinnering van vroeger die ik geprobeerd heb op te schrijven zodat het voor anderen interessant is om te lezen.’

‘Nou, heel interessant, hoor. Dat je op haar verzoek inging, trouwens! Met haar vrijen waar haar vriendje bij zat!’

‘Jaren zeventig hè, niets was te gek in die dagen!’ probeerde ik luchtigjes.

‘Tja, dat zal wel. Mijn zeventiger jaren zagen er anders uit.’

‘Maar wat vind je nou van het verhaal? Is het goed geschreven?’